W tym roku po raz pierwszy w historii wyścigi samochodów ciężarowych zagościły w naszym kraju. To wydarzenie,w którym nasza firma aktywnie uczestniczyła, nasunęło pewną myśl, a mianowicie „Jak takie wyścigi wyglądały w przeszłości?”. W tym tekście postaramy się to przybliżyć.
Jedna z pierwszych ciężarówek Daimlera
(źródło: mercedes-benz-publicarchive.com)
Wyścigi ciężarówek to dzisiaj fascynujący i widowiskowy rodzaj motorsportu, ale warto spojrzeć wstecz i zobaczyć, jak wyglądały one na początku lat 70. i 80. XX wieku. Te czasy wyścigów ciężarówek miały swój unikalny urok i były znacząco różne od dzisiejszych. Odbywały się na różnych torach, ale często były to trasy wcześniej używane do wyścigów samochodów osobowych lub motocykli. Niektóre tory nie były specjalnie dostosowane do ciężarówek, co sprawiało, że rywalizacja była jeszcze bardziej widowiskowa.
Pierwsze wyścigi ciężarówek odbyły się w 1903 roku w Wielkiej Brytanii. Zawody te były zorganizowane przez firmę Daimler i miały na celu promocję nowego modelu ciężarówki Daimler Phoenix. Wyścig odbył się na torze Brooklands i wygrał go kierowca J.F. Parry-Thomas. W latach 20. i 30. XX wieku wyścigi ciężarówek były popularne w Europie i Stanach Zjednoczonych. Zawody odbywały się na torach owalnych i okrągłych. Wyścigi były jednak niebezpieczne, a w wyniku wypadków śmierć poniosło kilku kierowców.
Na początku lat 70 -tych w Związku Radzieckim wyścigi polegały na tym, że przedsiębiorstwa transportowe wystawiały swoje pojazdy. Były to przede wszystkim legendarne ZIŁ-130, które posiadały „niesamowite” 170 KM mocy. Przy dzisiejszej mocy wyścigowych ciężarówek, które dysponują mocą rzędu 1200 KM brzmi to abstrakcyjnie, jednak wtedy te pojazdy naprawdę świetnie nadawały się do ścigania.
Jednak mimo tych wszystkich dokonań jako pierwszy oficjalny wyścig ciężarówek przyjmuje się rok 1979, czyli pierwszy wyścig na torze w stanie Georgia, Atlanta Motor Speedway. Jeśli kojarzycie film „Mistrz kierownicy ucieka 2” z Burtem Reynoldsem w roli głównej to pierwsza scena z tego filmu przedstawia właśnie te zawody.
W latach 80. XX wieku wyścigi przeżyły prawdziwy rozkwit. W tym okresie powstało wiele serii wyścigowych, w tym European Truck Ra-cing Championship (ETRC), British Truck Racing Championship (BTRC) i American Truck Racing Association (ATRA). Tak naprawdę, każdy kontynent ma swoje najważniejsze wyścigi. Nie ma rozgrywek, które zrzeszałyby kierowców z całego globu. Oczywiście istnieją wyścigi, gdzie pojawiają się zawodnicy z różnych zakątków, ale nie są to typowe mistrzostwa świata.
A
Kadr z filmu "Mistrz kierownicy ucieka 2
(źródło: Street Machine)merican Truck Racing Association (ATRA) to amerykańska organizacja, która zajęła się promowaniem wyścigów drogowych kolosów. ATRA jest stosunkowo młoda, bo powstała w 2023 roku, choć wyścigi ciężarówek w Stanach Zjednoczonych miały miejsce już wcześniej.
W latach 70. i 80. XX wieku istniała w USA seria wyścigów International Hot Rod Association (IHRA), w ramach której odbywały się wyścigi na torach owalnych i terenowych. W 1990 roku seria IHRA została jednak rozwiązana.
W latach 90. i 2000. w USA odbywały się także wyścigi ciężarówek w ramach innych serii wyścigowych, takich jak NASCAR i Monster Jam. Nie były to jednak serie wyłącznie dedykowane ciężarówkom. W 2023 roku grupa entuzjastów wyścigów ciężarówek postanowiła utworzyć nową serię wyścigową, skupiającą się wyłącznie na ciężarówkach, co zaowocowało właśnie powstaniem ATRA.
Historia mistrzostw Europy jest stosunkowo krótka. Wszystko rozpoczęło się w 1985 roku, kiedy to powstały Mistrzostwa Europy Samochodów Ciężarowych. W tym roku Międzynarodowa Federacja Samochodowa (FIA) zarejestrowała rozgrywki. Na przestrzeni lat zawody podzielone były na różne kategorie. Przypisanie do danej kategorii determinowała masa pojazdu oraz jego pojemność. Wszystko po to, by zawody były wyrównane, ale i bezpieczne.
Z biegiem lat zmieniano kategoryzowanie pojazdów, aż do 2006 roku, kiedy to zunifikowano wytyczne. Powstała jedna kategoria mistrzostw, w której ścigają się te potężne trucki. Obecnie każda ciężarówka ścigająca się w zawodach ma ściśle określone parametry – maksymalna moc to 1200 KM, a ich prędkość została zablokowana na 160 km/h. Dodatkowo masa ciężarówki nie przekracza 5,3 tony, natomiast pojazd dysponuje 16-biegową skrzynią manualną. Co ciekawe, większość części zaimplementowanych w tych samochodach, to fabryczne części. Takie które, bez problemu spotkacie na półkach naszych sklepów. Różnią się dwoma znaczącymi elementami, a mianowicie hamulcami i kołami.
Zastosowana w nich jest dość nietypowa technologia w układzie hamulcowym, ponieważ są chłodzone wodą. Jeżeli chodzi o koła, to podczas skręcania widać, jak się kładą w dodatkowej płaszczyźnie.
Historia profesjonalnych wyścigów ciężarówek, nie mówimy o amatorskich, tak naprawdę jest niedługa. Jednak na przestrzenie lat ich popularność znacząco rośnie. Coraz więcej ekip pojawia się na torze, aby sprawdzić się w gronie kierowców. Wyznacznikiem zwiększającej się popularności ścigania się największymi pojazdami jest to, że w kalendarzu mistrzostw pojawiają się coraz to nowsze lokalizacje i to w krajach, w których wcześniej wyścigi się nie odbywały – tak jak Polska. Mamy nadzieję, że w 2024 roku również wyścigi ciężarówek również zagoszczą na torze w Poznaniu, a wszystko na to wskazuje.
