Jeszcze nie tak dawno do pracy z wkrętami i śrubami z wewnętrznym gniazdem kształtowym wystarczył podstawowy śrubokręt płaski lub krzyżowy. Dążenie do zwiększenia pewności dokręcania i umożliwienie przenoszenia większego momentu, doprowadziły do stworzenia wielu różnych rodzajów nacięć na wkrętach i śrubach.
Częstym powodem wprowadzenia wymyślnych kształtów było również zabezpieczenie przed próbą odkręcenia przez niewykwalifikowany personel bez odpowiednich narzędzi. Sprawa pozornie wydaje się prosta, jednak brak dbałości o dokładne dopasowanie narzędzia może doprowadzić do zniszczenia gniazda elementu złącznego. Tylko użycie właściwego profilu w postaci wkrętaka, bita lub klucza trzpieniowego zapewni dobre przeniesienie siły i uchroni przed uszkodzeniami.
Wśród olbrzymiej ilości dostępnych profili w motoryzacji przeważnie spotyka się raptem kilka z nich. Czasami różnice są niewielkie, ale użycie niewłaściwego narzędzia może wygenerować sporo problemów. W tym tekście poznacie ich rodzaje oraz to czym pokrótce się różnią. Dowiecie się również o zaletach oraz wadach poszczególnych profili gniazd.
Dobrze znany profil, który jest prekursorem wszystkich innych rodzajów nacięć na śrubach i wkrętach. Nadal cieszy się dużą popularnością, chociaż w motoryzacji jest sukcesywnie wypierany przez efektywniejsze rozwiązania. Charakteryzuje się stosunkowo niską zdolnością przenoszenia momentu obrotowego i brakiem centrowania narzędzia. Często popełnianym błędem przy doborze odpowiedniej końcówki wkrętakowej jest zastosowanie zbyt wąskiego profilu.
Popularny „krzyżak”. W dalszym ciągu
bardzo popularny profil. Umożliwia przeniesienie większej siły niż płaski dzięki czterem krawędziom przyłożenia nacisku. Kolejnym plusem jest samoczynne centrowanie się narzędzia przy pracy. Stosunkowo niewielka powierzchnia, na którą przenoszona jest siła sprzyja jednak uszkodzeniom gniazda. Kolejna wada to tendencja do wypychania narzędzia. Stosując źle dobrane narzędzie, wymienione wady rosną w siłę. Uszkodzenia profilu Phillips powstają również poprzez błędne użycie profilu Pozidriv. Taka pomyłka zdarza się niestety dosyć często.
Obecnie jeden z popularniejszych profili w motor
yzacji. Gwiazdowy kształt i sześć krzywek zapewniają możliwość przeniesienia większego momentu obrotowego. Dodatkowo narzędzie samoczynnie centruje się w nacięciu i nie jest wypychane w trakcie pracy. Problemy pojawiają się w przypadku zapieczonych połączeń gwintowych, korozji profilu lub w sytuacji dokręcania śrub bez przestrzegania wytycznych producenta. Uszkodzenia narzędzi zdarzają się również w wyniku użycia do współpracy z profilem TORX PLUS
Podobnie jak w poprzednim przypadku - jest to profil bezpieczeństwa. Posiada 5 zamiast 6 wierzchołków oraz otwór. Poza tym nie charakteryzuje się jakimiś szczególnymi właściwościami. Możliwy do odkręcenia właściwie tylko dedykowanym narzędziem. Spotykany również w elektronice samochodowej.
ewnętrznyKolejny w zestawieniu profil bezpieczeństwa. Cechy identyczne jak w przypadku klasycznego sześciokąta. Jedyne co go różni, to otwór pasujący do trzpienia w gnieździe śruby.
Bardzo popularny, c
zęsto spotykany profil. Umożliwia łatwe wycentrowanie, a narzędzie nie jest wypychane podczas pracy. Przenoszony moment jest na przyzwoitym poziomie, jednak ze względu na dosyć małe powierzchnie przyłożenia siły i duży kąt pomiędzy krawędziami profilu, istnieje duże ryzyko uszkodzenia gniazda śruby i narzędzia.
W dużym uproszczeniu je
st to profil Philips z dodatkowym, węższym i płytszym nacięciem krzyżowym. Posiada wszystkie wady i zalety „zwykłego krzyżaka”, ale dodatkowe nacięcia lepiej stabilizują narzędzie i w niewielkim stopniu zwiększają zdolność przenoszenia sił. Podobnie jak w przypadku Philipsa - należy zwrócić uwagę na ryzyko pomylenia narzędzia.
„Poprawiona” wersja TORXa. Kształt podobny, jednak większy przekrój poprzeczny zapewnia możliwość przenoszenia jeszcze większego momentu obrotowego. Zastosowanie narzędzia z profilem TORX do pracy z profilem TORX PLUS grozi dużym ryzykiem uszkodzenia narzędzia lub śruby.
Jest to typowy przypadek zabezpieczenia przed odkręcaniem przez nieuprawnione osoby. Profil bliźniaczy ze zwykłym TORX, jednak służy do odkręcania śruby z „bolcem” w gnieździe. Zapewnia minimalnie lepsze dopasowania w porównaniu z pierwowzorem. Pozostałe właściwości są identyczne. Spotykany przeważnie przy sterownikach, czujnikach i innych podzespołach elektronicznych.
Co do zasady działania, profil zbliżony do TORX. Dwanaście stosunkowo małych zębów umożliwia jednak przeniesienie zdecydowanie większego momentu. Podczas pracy narzędzie nie jest wypychane i bardzo precyzyjnie centruje się w gnieździe. Ze względu na mniejszą popularność - XZN można traktować trochę jako profil bezpieczeństwa. Spotykany jest głównie w motoryzacji. Kluczem do sukcesu przy pracy z nim jest właściwy dobór narzędzia mimo często spotykanych problemów spowodowanych korozją i zanieczyszczeniami.
W motoryzacji możemy spotkać również inne profile, ale są spotykane dużo rzadziej lub nawet wcale. Przeważnie są to głównie kształty mające zabezpieczać połączenia gwintowe przed odkręceniem przez nieuprawnione osoby.
W sieci naszych sklepów znajdziecie szeroką gamę bitów i wkrętaków marki Redmaster. Ten dostawca rozmaitych narzędzi ręcznych w dużym stopniu, pokrywa zapotrzebowanie na większość prezentowanych profili gniazd.
